داستان ولنتاین فرنگی و ایرانی برای دخترم آناهیتا

چند سالی ست حوالی 25 بهمن برابر با 14 فوريه كه می شود هياهو و هيجان را در خيابان ها می بينيم . همه جا اسم Valentine يا همان روز عشاق به گوش می خورد . در خصوص تاريخچه و مبداء ولنتاين اختلاف نظر وجود داشته و هويتی مبهم دارد . چند روايت در این باره نقل شده كه به اختصار به آنها اشاره می كنم :

جشنواره ای به نام Lupercalia كه 15 فوريه در رم باستان ميان كافران متداول بوده است . لوپركاليا جشن تطهير و زمان خانه تكانی بوده است . در اين جشن مشركين از خدای Lupercus به خاطر محافظت از چوپانها و گله هايشان از گزند گرگها قدردانی می كردند . در اين فستيوال به منظور بزرگداشت Faunus خدای حاصلخيزی ، باروری و جنگل ها ، روميان یک سگ و دو بز نر را قربانی كرده و از پوست آنها شلاق می ساختند . مردان با اين شلاق ها به ميان مردم رفته و به هر كسی كه می رسيدند ضربه ای با شلاق به آنها می زدند . دختران داوطلبانه برای شلاق خوردن صف می كشيدند . آنها اعتقاد داشتند كه شلاق خوردن با تازيانه های ساخته شده از پوست بز باروری آنها را تضمين می كند . همچنين در اين جشن طی بزرگداشت الهه ای بنام Juno Februta زنان مجرد نامه های عاشقانه می نوشتند و درون گلدان هایی می انداختند . (و يا تنها نام خود را روی برگه ای می نوشتند) مردان مجرد روم نيز هر كدام يكی از اين يادداشت ها را از درون گلدان ها بيرون كشيده و مشتاقانه به دنبال دختر نويسنده نامه می رفتند . (نوعی دوست يابی) اين آشنایی ها اغلب به ازدواج می انجاميد . اين رسم تا قرن هجدهم ادامه داشت اما از آن به بعد مردان رم ترجيح دادند پيش از آشنایی زن را ببينند .

كليسای كاتولیک حداقل 3 قديس بنام Valentine و يا Valentinus شناسایی كرده كه هر سه در روز 14 فوريه به اعدام رسيده اند .

Valentinus مقدس یک كشيش مسيحی بوده كه در قرن سوم ميلادی كه مطابق می شود با اوايل امپراطوری ساسانی در ايران ، در روم باستان فرمانروایی بوده است بنام Cladius دوم . کلودیوس عقايد عجيبی داشت از جمله اينكه سربازی خوب خواهد جنگيد كه مجرد باشد ، مردان مجرد از آنجایی كه همسر و خانواده ای ندارند (مردان متاهل حاضر به ترک همسر و خانواده خود نبودند) نسبت به مردان متاهل بيشتر به سربازی روی آورده و سربازان بهتر ، كاراتر و جنگجوتری نيز می باشند و به اين نتيجه می رسد که سربازان مجرد در مقايسه با سربازان متاهل با کفايت تر و قدرتمندتر هستند از اين رو ازدواج را برای مردان جوان و سربازان امپراطوری روم قدغن می كند . كلوديوس به قدری بی رحم و فرمانش به اندازه ای قاطع بود كه هيچ كس جرات كمک به ازدواج جوانان و سربازان را نداشت . اما ولنتاين كه اين حكم را ناعادلانه و ظالمانه می پنداشت از فرمان كلاديوس سر باز زد و مخفيانه عقد عشاق جوان و سربازان رومی را با دختران محبوبشان جاری می كرد . كلوديوس دوم از اين جريان خبردار می شود و دستور می دهد كه او را به زندان بيندازند . خود ولنتاين نخستين فردی بود كه برای اولين بار نامه ولنتاين را نگاشت . وی هنگامی كه در زندان به سر می برد دلداده دختر جوانی شد كه دختر زندانبان وی بود . اين دختر جوان زمانی كه ولنتاين در بازداشت بسر می برد به ملاقات وی می آمد . در انتهای اين نامه ولنتاين چنين نوشته بود : «از طرف ولنتاين تو» اين عبارت كماكان در نامه های روز ولنتاين استفاده می شود . سرانجام كشيش به جرم جاری كردن عقد عشاق ، با قلبی عاشق در روز 14 فوريه اعدام می شود . تقريبا در سال 269 پس از ميلاد . به گرامی داشت وی كليسایی در سال 350 پس از ميلاد بنا گرديد كه پيكر وی نيز در آنجا دفن شده است . بنابراين او را به عنوان فدایی عشق می دانند و از آن زمان نهاد و سمبلی می شود برای عشق .

پاپ اعظم Glasius فردی بود كه روز 14 فوريه را ، در سال 498 پس از ميلاد ، روز ولنتاين “St. Valentine`s Day” نام نهاد . در واقع وی اين روز را جايگزين آيين كفرآميز لوپركاليا كه مختص كافران بود كرد . وی در گلدان ها عوض نام دختران اسامی مقدسين مسيحی را نهاد . و با اين كار به لوپركاليا تقدس بخشيد . در اين آيين مرد و زن هر دو یک نام قديس را از گلدان بيرون می كشيدند كه می بايست تا آخر سال خصوصيات اخلاقی آن قديس را الگو قرار داده و در خود متجلی می ساختند .

روايت ديگر : در دوران Cladius مسيحيت به شدت سركوب می شد . Valentinus نه تنها كشيش و مبلغ مسيحيت بود بلكه رهبر جنبش زير زمينی مسيحيان نيز بود . اغلب كشيش ها در اين دوران زندانی و سپس اعدام گرديدند . ولنتاين پس از به زندان افتادن دختر نابينای زندانبان خود را شفا می دهد . كلاديوس پس از اينكه از اين خبر مطلع می گردد به خشم آمده و دستور می دهد سر وی را از تنش جدا سازند .

كهن ترين نامه و شعر ولنتاين توسط چارلز ، دوک اورلئان نگاشته شد . وی زمانی كه در سال 1415 و در قرن شانزدهم در زندان برج لندن در اسارت بسر می برد اين نامه را برای همسر خود نوشت .

روايت ديگر : حاکی از آن است كه Valentinus یک مسيحی بوده كه عاشق كودكان بوده . اما از آنجایی كه وی از پرستش خدايان سر باز می زده به زندان فرستاده می شود . اما كودكان كه به وی علاقه مند بودند دلتنگ وی شده و برای وی پيام های مهر آميزی می نوشتند . اين كودكان نامه ها را از لابه لای ميله های زندان به درون سلول ولنتاين می انداختند . وی در 14 فوريه سال 269 پس از ميلاد اعدام شد .

برخی هم روز ولنتاين را به باور مردمان انگليس و فرانسه قرون وسطی نسبت می دهند . آنها اعتقاد داشتند كه پرندگان در روز 14 فوريه جفت خود را انتخاب می كنند .

اما كمتر كسی است كه بداند در ايران باستان ، نه چون روميان از سه قرن پس از ميلاد ، كه از بيست قرن پيش از ميلاد ، روزی موسوم به روز عشق بوده است .

جالب است بدانيد كه اين روز در تقويم جديد ايرانی دقيقا مصادف است با 29 بهمن ، يعنی تنها 4 روز پس از ولنتاين فرنگی ، اين روز «سپندار مذگان» يا «اسفندار مذگان» نام داشته است . فلسفه بزرگداشتن اين روز به عنوان «روز عشق» به اين صورت بوده است كه در ايران باستان هر ماه را سی روز حساب می كردند و علاوه بر اينكه ماه ها اسم داشتند ، هر یک از روزهای ماه نيز یک نام داشتند . به عنوان مثال روز اول «روز اهورا مزدا» ، روز دوم «روز بهمن» یعنی سلامت ، انديشه كه نخستين صفت خداوند است ، روز سوم «روز ارديبهشت» یعنی بهترين راستی و پاكی كه باز از صفات خداوند است ، روز چهارم «روز شهريور» يعنی شاهی و فرمانروایی آرمانی كه خاص خداوند است و روز پنجم «روز سپندار مذ» بوده است . سپندار مذ لقب ملی زمين است ، يعنی گستراننده ، مقدس ، فروتن . «زمين نماد عشق» است چون با فروتنی ، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد ، زشت و زيبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد . به همين دليل در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را به عنوان نماد عشق می پنداشتند . در هر ماه یک بار نام روز و ماه یکی می شده است ، كه در همان روز كه نامش با نام ماه مقارن می شد ، جشنی ترتيب می دادند متناسب با نام آن روز و ماه . مثلا شانزدهمين روز هر ماه «روز مهر» نام داشت كه در ماه مهر ، «مهرگان» لقب می گرفت . همين طور روز پنجم هر ماه روز سپندار مذ يا اسفندار مذ نام داشت كه در ماه دوازدهم سال كه آن هم اسفندار مذ نام داشت ، جشنی با همين عنوان می گرفتند . سپندار مذگان جشن زمين و گرامی داشت عشق است كه هر دو در كنار هم معنا پيدا می كردند . در اين روز زنان به شوهران خود با محبت هديه می دادند . مردان نيز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده ، به آنها هديه داده و از آنها اطاعت می كردند .

ملت ايران از جمله ملت های است كه زندگی اش با جشن و شادمانی پيوند فراوانی داشته است ، به مناسبت های گوناگون جشن می گرفتند و با سرور و شادمانی روزگار می گذرانده اند . اين جشن ها نشان دهنده فرهنگ ، نحوه زندگی ، خلق و خوی ، فلسفه حيات و كلا جهان بينی ايرانيان باستان است . از آنجایی كه ما با فرهنگ باستانی خود نا آشناييم شكوه و زيبایی اين فرهنگ با ما بيگانه شده است .

برای اين كه ملتی در تفكر عقيم شود ، بايد هويت فرهنگی تاريخی را از او گرفت . فرهنگ مهم ترين عامل در حيات ، رشد ، بالندگی يا نابودی ملت ها است . هويت هر ملتی در تاريخ آن ملت نهاده شده است . اقوامی كه در تاريخ از جايگاه شامخی برخوردارند ، كسانی هستند كه توانسته اند به شيوه موثرتری خود ، فرهنگ و اسطوره های باستانی خود را معرفی كنند و حيات خود را تا ارتفاع یک افسانه بالا برند . آنچه برای معاصرين و آيندگان حائز اهميت است ، عدد افراد یک ملت و تعداد سربازانی كه در جنگ كشته شده اند نيست ، بلكه ارزشی است كه آن ملت در زرادخانه فرهنگی بشريت دارد .

شاید هنوز دیر نشده باشد که روز عشق را از 25 بهمن «Valentine» به 29 بهمن «سپندار مذگان ایرانیان باستان» منتقل کنیم .

برگزاری جشن ولنتاين امروزی از دو كشور فرانسه و انگليس آغاز گرديده است . بنابراين از روم به فرانسه و انگليس و سپس به آمريكا راه يافت و اكنون در تمام جهان جشن گرفته می شود .

سمبل های ولنتاين شامل موارد زير می باشد :

شكل یک قلب ساده و يا تير خورده : از آنجـایی كـه قـلب مركز احساسات عميق ، اصيل و پرشور است . قلب تير خورده آسيب پذيری عشق را نشان می دهد .

كيوپيد : که به شـكل يک كودک برهنه ، فربه و بالدار ترسيم می گردد .

كبوتر ، قمری و مرغ عشق : اين پرندگان نماد وفاداری ، پاكی و معصوميت هستند .

گل رز : گل سرخ شهبانوی گل هاست . نماد جنگ و صلح ، عشق و گذشت .

تور : جنس دستمال خانم ها را در گذشته تشكيل می داده است .

گره های عشق : از يک سری حلقه های در هم تنيده و بافته شـده تشكيل یافته اند . اين حلقه ها آغاز و پايانی ندارند و نماد عشق جاودانی و پايدار است .

علامت "X" : اين علامت به معنی بوسه در كارت های تبريک و نامه های روز ولنتاين است .

روبان قرمز : اين رسم به زمانهای قديم بازمی گردد كه شواليه ها هنگـاميكه عازم جنگ بودند نوار يا روسری از معشوقه خود دريافت كرده و آن را به يادگار با خود می بردند .

هدايای روز ولنتاين شامل :

گل رز و يا دسته گل كوچک ، شكلات ، كارت تبريک ولنتاين ، عروسک ، شمع ، يک نامه عاشقانه ، يک قطعه شعر عاشقانه و يا هديه كوچک .

رنگ های روز ولنتاين شامل :

قرمز ، سفيد و صورتی است .